Bedenkelijk
Als Fritz Mayer van den Bergh eind 19de eeuw zijn verzameling aanlegt, heeft de schilder, tekenaar en prentenmaker Pieter Bruegel de Oude maar een matige reputatie. Hij is bij het grote publiek niet echt bekend. Veel van zijn ongeveer 45 schilderijen zijn nergens te zien. Als mensen zijn werk kennen, is er veel kritiek: Bruegel, dat is toch vaak bedenkelijk van smaak. Boers zelfs…
Fascinatie
Fritz Mayer van den Bergh is al vroeg gefascineerd door Bruegel. Al in 1890 koopt hij in Kortrijk zijn eerste prent die Bruegel ontwierp. Drie jaar later bezorgt een antiquaar uit Brussel hem maar liefst 22 prenten naar Bruegel! De verzamelaar bezit ook twee schilderijen van zoon Pieter Bruegel de Jonge, die het werk van zijn vader druk kopieerde: Winterlandschap met vogelknip en met de vlucht naar Egypte en Volkstelling te Bethlehem. Ook van Jan Bruegel, Bruegels tweede schilderende zoon en een goede vriend van Rubens, bezit hij werk.
Goedkope helleveeg
Het hoogtepunt moet nog komen. We gaan naar Keulen, oktober 1894. Daar wordt een schilderij geveild. Volgens de catalogus een ‘Landschap met een massa spookachtige figuren’. Op de kijkdagen hangt de veilinghouder het rare werk hoog op. Veel is het toch niet waard. Je hebt een ladder nodig om het goed te zien.
Fritz Mayer van den Bergh is alerter dan prestigieuze musea. Hij koopt het schilderij via een agent. Voor nog geen 500 frank! In hetzelfde jaar wordt er voor Rubens’ Verloren zoon 45.000 frank betaald. Enkele weken later weet Mayer van den Bergh het zeker: het schilderij is Bruegels Dulle Griet! Tot dat moment denkt men dat dat meesterwerk verloren is.
In haar boek Pieter Bruegel. De biografie (2016) schrijft de kunsthistorica Leen Huet: “Zijn aankoop was de klaroenstoot waarmee het Bruegelonderzoek, dat intussen een hele bibliotheek vult, een aanvang nam.”
Eetborden
Van Pieter Bruegel de Oude kennen we in totaal ongeveer 45 schilderijen. Twee daarvan bezit het museum! Behalve om Dulle Griet gaat het om een paneel dat eigenlijk bestaat uit twaalf afzonderlijke houten paneeltjes. Pieter Bruegel beeldt er spreekwoorden op uit. Bruegel is in zijn hele werk gefascineerd door spreekwoorden.
De Twaalf spreuken op borden koopt Fritz Mayer van den Bergh in 1899 op een veiling in Parijs.
