Portretkop Bonne de France, Jean de Liège, ca. 1364. © Dries Luyten
Waarom kozen jullie voor het beeld van Bonne de France?
Christine: “We wilden een kunstwerk dat dicht bij ons thema ligt. Eigenlijk zijn er in de collectie van Museum Mayer van den Bergh best wat werken rond rouw en het verlies van een kind. Het hoofdje van Bonne de France kozen we omdat er een heel verhaal achter zit. In de 14de eeuw liet de Franse koning Karel V dit beeldje maken als eerbetoon aan zijn overleden dochter. Rouw om een overleden kind is iets van alle tijden, ongeacht iemands rang. Dit beeld bewijst dat ouders ook in die tijd manieren zochten om hun overleden kind dicht bij hen te houden.”
Het beeld is een van de vroegste realistische afbeeldingen van een kind. Hoe belangrijk is het om overleden kinderen een gezicht te geven?
Christine: “Dat is heel belangrijk, en dat merken we vandaag ook. Kinderen die heel vroeg of zelfs in de zwangerschap stierven, hebben voor de buitenwereld nog geen gezicht. Dan is het moeilijk om te begrijpen waarom dat overlijden zo'n grote emoties losmaakt bij de ouders. Net als bij Bonne de France zorgen we met het Berrefonds voor mogelijkheden om overleden kinderen te herinneren. In de 14de eeuw waren die mogelijkheden veel beperkter. Dit beeldje was voor de ouders een manier om ervoor te zorgen dat hun kind nooit zou worden vergeten.”
Christine: “Op sommige schilderijen in de collectie van Museum Mayer van den Bergh werden overleden kinderen bijgeschilderd. Zo wilde een gezin een overleden kind meedragen in de toekomst. Er zijn ook kleine kistjes waarin belangrijke en kostbare zaken werden verzameld. Daar zie ik een parallel met onze Koesterkoffer, al vullen wij die anders in. Die koffer bieden we aan bij elk overlijden van een kind via onze organisatie en via alle Vlaamse ziekenhuizen en de politiediensten. Met de Koesterkoffer kan het gezin tastbare herinneringen maken.”
Op Wereldlichtjesdag organiseren jullie een herdenking in het Maagdenhuis, de gastlocatie van Museum Mayer van den Bergh. Wat betekent zo’n moment voor wie een kind verloor?
Christine: “Heel veel. Ouders willen dat er over hun kind gepraat wordt, maar ze vinden vaak de gelegenheid niet. Ook voor familie en vrienden is het gesprek openen soms moeilijk. Wereldlichtjesdag is een aanknopingspunt om een kind dat gemist wordt onder de aandacht te brengen. Het is dus zeker niet alleen een dag voor lotgenoten. Samen met de Koesterweek is het een aanleiding om tijdens de donkere winterdagen stil te staan bij overleden kinderen. Kan je niet naar het Maagdenhuis komen, brand dan thuis een kaars. Maak er een foto van en stuur die naar ouders of familie van een overleden kind. Zo laat je weten dat je hen niet bent vergeten. Dat geeft echt heel veel troost en warmte.”
Christine: “Op 14 december is iedereen vanaf 17 uur welkom in het Maagdenhuis. Er is een gegidste rondleiding en je kan zelf een lampion maken. Om 19 uur worden alle lampionnen aangestoken. Er komt een koor, en je kan iets eten en drinken. Het is ook een kans om op een beschermde manier kennis te maken met de collectie van het museum. Kunst kan zorgen voor troost. In een expo of museum vind je stilte en kan je even wegdwalen.”
Wereldlichtjesdag 2025
- Zaterdag 14 december, 17-20 uur
- workshop lampion maken: 17-18.45 uur
- herdenkingsmoment met lichtjes: 19 uur stipt
- bezoek expo: doorlopend
- troostend samenzijn: doorlopend
- Museum Mayer van den Bergh, te gast in het Maagdenhuis: Lange Gasthuisstraat 33, 2000 Antwerpen
- gratis toegang en deelname
