Francesco I de’Medici (1541-1587)

Op 26 april 1892 koopt Fritz Mayer van den Bergh dit staatsieportret op een veiling in Bergamo na een tip van een bevriende kunsthandelaar. Het werk intrigeert hem, Fritz is namelijk niet overtuigd van de identiteit van de geportretteerde en start een eigen onderzoek dat jaren in beslag neemt. Uiteindelijk identificeert hij de afgebeelde man als Francesco I de’Medici, de vader van de Franse koningin Maria de’ Medici. Anno 2021 was het portret te zien op de prestigieuze tentoonstelling The Medici. Portraits & Politics, 1512-1570 in The Metropolitan Museum of Art in New York. Het topstuk kreeg speciaal voor deze tentoonstelling een grondige restauratie.

19 jaar. Zo oud was Francesco I de’Medici (1541-1587) toen de Italiaanse kunstschilder Alessandro Allori (1535-1607) dit staatsieportret van hem maakte. Francesco, die later groothertog van Toscane zou worden en de vader zou worden van de Franse koningin Maria de’ Medici, wordt afgebeeld in vol ornaat.

Typisch Fritz

In 1892 belandt het portret in de collectie van kunstverzamelaar Fritz Mayer van den Bergh. Na een tip van de Antwerpse kunsthandelaar Jozef Hippolyte Marie Delehaye reist diezelfde Delehaye op kosten van Fritz naar Bergamo om het schilderij te bemachtigen. Op 26 april koopt hij het werk samen met een ander portret voor 3000 fr op een veiling van de collectie Gritti. Het wordt verkocht als van de hand van de Italiaanse kunstschilder Agnolo Bronzino, pas jaren later wordt het toegeschreven aan Alessandro Allori.

Fritz is niet overtuigd van de identiteit van de geportretteerde, de hertog van Urbino Guidobaldo II della Rovere, en start een jarenlang onderzoek naar wie er dan wel wordt afgebeeld. Hij gaat op zoek naar oude prenten van Italiaanse portretten en correspondeert tussen mei 1892 en januari 1895 herhaaldelijk met vooraanstaande specialisten, waaronder de Italiaanse kunsthistoricus Gustavo Frizzoni (1840−1919), de Berlijnse museumdirecteur Wilhelm Bode (1845−1929) en kunsthistoricus Carl Justi (1832−1912) uit Bonn. Uiteindelijk slaagt Fritz erin om de geportretteerde te identificeren als de Florentijnse groothertog Francesco I de’Medici. Zijn lange queeste naar de echte identiteit van de afgebeelde man toont aan hoe gedreven de jonge Fritz is en hoe groot zijn netwerk op dat moment al reikt.

Na zijn onderzoek laat Fritz het schilderij grondig restaureren. Meer nog, hij brengt het naar zijn oorspronkelijke afmeting en koopt in Italië een passende lijst voor het levensgrote portret. Al deze handelingen tonen aan dat Fritz steeds op zoek gaat naar de meeste authentieke vorm van het oorspronkelijke werk en dat hij over de juiste kennis en expertise beschikt om zo’n ‘project’ tot een goed einde te brengen.

Op reis naar New York

Begin juni 2021 is het portret van Museum Mayer van den Bergh vertrokken naar The Metropolitan Museum of Art in New York. Daar getuigt van het uitzonderlijke mecenaat van de de’Medici in de prestigieuze tentoonstelling The Medici. Portraits & Politics, 1512-1570.

Onder Cosimo I de’Medici kreeg de portretkunst een gesofisticeerd en geleerd karakter. Als propaganda-instrumenten, etaleerden deze portretten de politieke status van de hertog en zijn familie. Tegelijkertijd getuigden ze van de culturele aspiraties en de identiteit van de hertogelijke entourage waartoe Bronzino en Allori behoorden. Het portret speelt er een sleutelrol en treedt in dialoog met een buste van Francesco de Medici van Giambologna.

Gerestaureerd staat netjes

Speciaal voor de tentoonstelling werd het schilderij grondig gerestaureerd. Het verschil voor en na is bijzonder groot. Het oppervlaktevuil aan beide zijden, de vergeelde vernis en de oude retouches zijn verwijderd. Nieuwe retouches en een nieuwe vernislaag geven het portret een opmerkelijk frisse uitstraling. Ook de lijst die Fritz voor het werk kocht, kreeg een flinke opknapbeurt.

Praktisch

Tentoonstelling The Medici. Portraits & Politics, 1512-1570

• Van 26 juni t/m 11 oktober 2021
• Metropolitan Museum of Art (New York)

Klik hier voor meer info