De publiekslieveling van foodhistorica Regula Ysewijn

Het schilderij is van de hand van de Nederlandse kunstschilder Pieter Aertsen (1508-1575), die zo’n 30 jaar in Antwerpen woonde en werkte. Fritz Mayer van den Bergh kocht ‘Boerengezelschap bij de haard’ in 1899 en was hiermee het Louvre en het Rijksmuseum Amsterdam te snel af. Aertsen stond bekend om zijn genrestukken en stillevens, maar wat vertelt dit schilderij ons?

Regula Ysewijn: “Het tafereel speelt zich af in een bordeel. Dat blijkt onder andere uit de vogelkooi links aan de open haard. We zien dus eigenlijk de vleselijke geneugten uitgebeeld. Verder zien we voedsel dat ofwel gelinkt is aan een feest ofwel aan onthouding. Het tafereel lijkt toch wel heel erg te gaan over de dualiteit tussen carnaval en de vasten, wanneer we geen vette en of al te lekkere dingen mochten eten. Kijk maar naar de beschuiten op de tafel."

(Lees verder onder de foto's.)

Pieter Aertsen, Boerengezelschap bij de haard, Amsterdam of Antwerpen, 1556

Pieter Aertsen, Boerengezelschap bij de haard, Amsterdam of Antwerpen, 1556

"Prachtig initiatief"

Als gastcurator stelde Regula het zomermenu samen voor Samenloop, het restaurant van Gatam vzw dat anderstalige nieuwkomers voorbereidt op een job in de horeca of culinaire sector.

“Dit is zo’n prachtig initiatief”, zegt ze in een interview met De Standaard. “Media hebben het over vluchtelingen alsof het één grote massa is, maar achter die term verdwijnen zo veel gezichten. Een project als Samenloop helpt die anonieme groep vermenselijken.”

Samenloop

Van schilderij tot gerecht

Inspiratie voor de menukaart vond ze onder meer in schilderijen uit de collectie van Museum Mayer van den Bergh. Zo is het voorgerecht geïnspireerd op ‘Stilleven met visontbijt’ van Cornelis Mahu: een maatjesharing met erwtencrème, een gel van yuzu en een schuimpje van mierikswortel.

“Op dat doek zie je een bereide haring”, vertelt ze aan De Standaard. “Een prachtig product dat in onze contreien vroeger heel veel gegeten werd. De schuimpjes en gelletjes zijn een moderne twist van onze cursisten. Dat hadden ze vroeger natuurlijk niet.”

Tip voor een 16e-eeuws dessert

Het dessert – Doornikse appeltaart met laurierijs – is dan weer geïnspireerd op een gelijkaardige taart die op tafel prijkt op het schilderij ‘Parabel van de verloren zoon’ van Frans Pourbus. “Vroeger stond de tafel immers vol met een buffet", weet Regula. "Zoet en hartig, want dat werd allemaal door elkaar gegeten. En als je een echt 16e-eeuws dessert op tafel wil zetten, bak dan dunne wafels en serveer die samen met gekonfijte vruchten en noten, marsepein en gekruide wijn of liqueur.”

(Lees verder onder de foto's.)

De schilderijen die Regula inspireerden

'Parabel van de verloren zoon' van Frans Pourbus (I), Antwerpen, 16e eeuw), te zien in 'Publiekslievelingen'

'Stilleven met kaas en vruchten' van Roelof Koets (I), Haarlem, 1625, te zien in 'Publiekslievelingen'

'Stilleven met visontbijt' van Cornelis Mahu, Antwerpen, 1638

'De groenteverkoopster' van Joachim Beuckelaer, Antwerpen, 1565

Geniet van het menu van Regula

Nog tot zaterdag 9 augustus 2025 kan je in restaurant Samenloop genieten van Regula's menu. Neem alvast een kijkje op samenloop.be/menu.

Expo Publiekslievelingen

Naast Regula kozen nog 42 museumliefhebbers een werk uit de collectie dat ze tijdens de sluiting van het museum niet kunnen missen. Kijk door hun ogen naar de collectie en (her)ontdek heel wat topwerken, waarvan er maar liefst 22 op de Vlaamse Topstukkenlijst staan.